Ciąża po 30. Jakie są szanse, a jakie ryzyko i zagrożenia?

Czy przekroczenie 30 to już odpowiedni moment na macierzyństwo? Oczywiście, że tak, a szanse nie są oczywiście małe! Kobieta wtedy nie tylko jest dobrze przygotowana do zostania mamą, ale również jest jeszcze na tyle młoda, że ciąża nie wiążę się ze zwiększonym ryzykiem powikłań. Z drugiej jednak strony trzeba pamiętać, że ciąża po 30. to liczne zagrożenia. Wraz z wiekiem płodność kobiety zmniejsza się, a ryzyko wystąpienia wad genetycznych u dziecka wzrasta.

Ciąża po 30. jakie są szanse?

Najpierw wykształcenie, dobra praca i stabilna sytuacja materialna, a dopiero później macierzyństwo. Przeciętny wiek polskiej matki na porodówce to 29,5 roku- według statystyk obejmujących wszystkie porody, a nie tylko ten pierwszy. Ten wynik plasuje nasz kraj poniżej europejskiej średniej. Najstarszymi matkami są mieszkanki Irlandii i Hiszpanii, które pierwsze dziecko rodzą w wieku 32 lat. Również Włoszki po raz pierwszy zostają mamami, gdy mają niemal 32 lata. 

Według statystyk GUS obecnie Polki po raz pierwszy zostają mamami w wieku niemal 28 lat. To o 4 lata później niż w latach 2000. Wzrasta też liczba matek z wyższym wykształceniem. Już 5 lat temu kobiety z dyplomem wyższej uczelni stanowiły 51,7% wszystkich mam w Polsce.  Kobiety w pierwszej kolejności skupiają się na zdobyciu odpowiedniego wykształcenia, a później na rozwoju ścieżki zawodowej i osiągnięciu samodzielności. Oczywiście, metryka to nie wszystko i sam wiek nie kwalifikuje przyszłej mamy do grupy wysokiego ryzyka. W końcu płodność jest sprawą indywidualną.

Wiele w jej przypadku zależy od trybu życia, ogólnego stanu zdrowia, czy też indywidualnych predyspozycji. Jeśli więc kobieta skończyła 30 lat, ale ma prawidłową masę ciała, jest aktywna fizycznie, zdrowo się odżywia i unika używek, to jej biologiczny stan może być taki sam, jak dwudziestopięcioletniej kobiety. W procesie oceny szans na szczęśliwe zajście w ciąże po 30. należy wziąć pod uwagę wiele innych czynników. W poszczególnych przypadkach mogą mieć wpływ na możliwość zajścia w ciążę i urodzenie zdrowego dziecka.

Zagrożenia późnej ciąży

Decyzję o tzw. późnym macierzyństwie warto podejmować świadomie. Istotny jest fakt, że nasze zdolności rozrodcze z wiekiem maleją. Także nasz materiał genetyczny, którym dysponujemy, jest coraz gorszej jakości. W związku z tym ryzyko związane ze zdrowiem dziecka jest coraz większe.

Najlepszy – pod względem biologicznym – wiek na zajście w ciążę to czas między 20. a 30. rokiem życia. Jest to również okres największej płodności kobiety. Po 30 r. ż. szansa na poczęcie dziecka wynosi ok. 20%, po 35 r. ż. – 11%, a po 40 r. ż. już tylko 2-4%. Oprócz wieku kobiety, znaczenie ma również to, ile lat ma przyszły tata. W przypadku mężczyzn, po 35. roku życia szansa na zapłodnienie partnerki wynosi od 25 do 28%, zaś po 40 r. ż. spada do 6-8%.

Duże znaczenie ma również gospodarka hormonalna, która w organizmie kobiety zmienia się z wiekiem. Już po 30 r. ż. organizm kobiety produkuje mniejsze ilości progesteronu, w związku z czym zmniejsza się także prawdopodobieństwo implantacji embrionu. Natomiast u kobiet po 35 r. ż. płodność zaczyna drastycznie spadać, ponieważ w tym czasie jajniki zaczynają przejawiać rzadszą skłonność do owulacji, a rezerwa jajnikowa systematycznie się zmniejsza. Ten naturalny proces przebiega u każdej, nawet najzdrowszej kobiety. Ponadto, na obniżenie płodności wpływają dodatkowo schorzenia narządów płciowych, takie jak: endometrioza, mięśniaki, stany zapalne czy niedrożność jajowodów.

Ciąża po 30. i stan zdrowia kobiety.

Trudności z poczęciem dziecka naturalnie zaczynają zwiększać się z wiekiem. Związane są przede wszystkim z jajeczkami i ich jakością. Sukcesywnie spada ona wraz z upływem lat. Kobiety rodzą się z określonym potencjałem reprodukcyjnym jajników, czyli tzw. rezerwą jajnikową. Według danych The American College of Obstetricians and Gynecologists zmniejszanie się rezerwy jajnikowej rozpoczyna się u kobiet ok. 32 roku życia. Intensywne przyspieszenie następuje po ukończeniu przez nie 35-37 lat. Co warto podkreślić: w czasie całego życia kobiety, w jej organizmie dojrzewa jedynie ok. 400-500 komórek jajowych.

Stan zdrowia kobiety decydującej się na ciążę po trzydziestce ma zasadnicze znaczenie dla prawidłowego rozwoju ciąży. Wraz z wiekiem, na sile przybierają również procesy degeneracyjne (w końcu oocyty mają mniej więcej tyle lat, ile ich właścicielka). Wynika z tego oczywiście gorsza jakość komórek jajowych. W konsekwencji prowadzi to do nieprawidłowości genetycznych powstałych z nich zarodków. Szacuje się, że u kobiet: w wieku 25-30 lat ryzyko nieprawidłowości zarodków wynosi 25%. Z kolei w wieku 31-35 lat – 35%. Natomiast pomiędzy 35. a 37. rokiem życia – 45%. Finalnie, w wieku 38-40 lat jest to już 60% zarodków. Większość takich zarodków nie zagnieżdża się jednak w macicy lub dochodzi do samoistnego zakończenia ciąży, czyli poronienia. Nieprawidłowości w materiale genetycznym zarodka są przyczyną ponad 60% przypadków poronień.

Późne rodzicielstwo – jakie niesie zagrożenia?

Para, która decyduje się na tzw. późne rodzicielstwo, powinna podejmować decyzję świadomie, mając na uwadze określone ryzyko. Wiąże się ono z zajściem w ciążę, jej przebiegiem i wpływem jakości komórek rozrodczych na zdrowie dziecka.

Ryzyko związane z donoszeniem ciąży

Bez względu na wiek kobiety, najwięcej poronień odnotowuje się w pierwszym trymestrze ciąży (ponad 10% zdiagnozowanych ciąż kończy się w tym czasie ich utratą). Przy czym, ryzyko poronienia u kobiet, które przekroczyły dopiero 30 r. ż., wynosi ok. 11,7%, dwukrotnie wyższe jest ono natomiast u pań w wieku 35-39 lat (wynosi 20%). Zagrożenie utraty ciąży wzrasta ze względu na obniżający się poziom hormonów (progesteronu i estrogenu), które sprzyjają prawidłowemu rozwojowi ciąży.

Ryzyko urodzenia dziecka z wadą genetyczną lub niepełnosprawnością

Najczęściej występującą wadą chromosomalną jest zespół Downa (czyli Trisomia 21), objawiający się opóźnieniem umysłowym i wadami fizycznymi. Ryzyko jego wystąpienia u 25-latki wynosi 1 do 1250, podczas gdy u 35-latki jest to już 1 do 400. Jednak warto podkreślić, że pod tym względem statystyki dla kobiet, które dopiero przekroczyły 30-stkę, są po ich stronie. Ponieważ ok. 96% mam w tym wieku, rodzi zdrowe dzieci, u pozostałych 4% wady w połowie są pomyślnie korygowane i nie wpływają później na jakość życia dziecka, zaś zaburzenia chromosomowe stanowią zaledwie około 0,6% wad wrodzonych. Na zagrożenie wystąpienia wady genetycznej u dziecka ma wpływ nie tylko wiek matki, ale również wiek ojca dziecka.

Ryzyko wystąpienia powikłań w trakcie ciąży

U kobiet, które zachodzą w ciążę po ukończeniu 30 r. ż., występuje ponad dwukrotnie wyższe (niż o 20-letnich ciężarnych) ryzyko pojawienia się komplikacji ciążowych takich, jak cukrzyca ciążowa, czy nadciśnienie tętnicze. Ciąża po 30. statystycznie częściej jest rozwiązywana również drogą cięcia cesarskiego.

Późne rodzicielstwo – na co jeszcze zwrócić uwagę?

U kobiet po 30. częściej występują ciąże mnogie

Z przeprowadzonych badań wynika, że u kobiet rodzących w późniejszym wieku, częstsze występowanie ciąż mnogich może stanowić swoiste „ubezpieczenie” ewolucyjne, które zrekompensować ma słabszą płodność i wyższe ryzyko utraty ciąży.

Ryzyko wystąpienia problemów z łożyskiem

U kobiet po 30. stosunkowo częstym powikłaniem jest występowanie łożyska przodującego. Oznacza to, że łożysko jest nieprawidłowo ułożone i styka się z ujściem szyjki macicy lub zasłania je w mniejszym, lub większym stopniu. Po 35 r. ż. wystąpienie tego typu komplikacji jest niemal dwa razy wyższe i może powodować w trakcie porodu obfite krwawienie, które stanowi zagrożenie dla matki i dziecka.

Ryzyko porodu przedwczesnego

Za poród przedwczesny uważa się urodzenie dziecka przed 37 tygodniem ciąży. Światowa Organizacja Zdrowia wyróżnia bardzo skrajne wcześniactwo, czyli dzieci urodzone między 22. a 28. tygodniem ciąży, oprócz tego skrajne wcześniactwo, do którego zalicza dzieci urodzone pomiędzy 28. a 32. tygodniem ciąży. WHO w tejże klasyfikacji odnotowuje też późne wcześniactwo, czyli maluchy urodzone między 32. a 37. tygodniem ciąży. Dzieci urodzone przedwcześnie, statystycznie częściej narażone są na wystąpienie przewlekłych chorób płuc, ślepotę, głuchotę i inne zaburzenia rozwojowe.

Ciąża po 30. i urodzenie zdrowego dziecka często jest jak najbardziej możliwe i nie wiąże się z poważnymi trudnościami. Już na etapie planowania potomstwa, warto jednak zdecydować się na wizytę prekoncepcyjną i konsultację ze specjalistą, który pomoże odpowiednio przygotować się do ciąży, poinformuje o badaniach, które warto wykonać i krokach, które warto podjąć, aby w możliwie najlepszy sposób przygotować się na czas ciąży i zadbać o zdrowie przyszłego dziecka.