Niedoczynność tarczycy a zajście w ciążę

Tarczyca to niewielki gruczoł o kształcie motyla z rozłożonymi skrzydłami. Choć waży ok. 15-30 gramów to odgrywa w organizmie niezwykle istotną rolę. Hormony tarczycy mają wpływ na prawidłowe funkcjonowanie całego organizmu. Nic dziwnego, że wszelkie nieprawidłowości w jej działaniu odbijają się na zdrowiu człowieka. Najczęstsze zaburzenia w pracy gruczołu to jej niedoczynność i nadczynność tarczycy. Schorzenia te bywają przez pacjentów czasem mylone, choć ich objawy i przyczyny są zupełnie różne.

Zaburzenia pracy tarczycy przez długi czas mogą dawać niespecyficzne objawy, które trudno skojarzyć od razu z chorobą.

Typowe objawy niedoczynności tarczycy obejmują zmęczenie, spadek energii, wzrost masy ciała, suchość skóry, łamliwe włosy i paznokcie, depresję, zaburzenia koncentracji, nieregularne cykle menstruacyjne u kobiet, opóźniony rozwój u dzieci oraz obrzęk skóry i tkanek. Nie dochodzi do tego przy prawidłowej produkcji hormonów tarczycy.

Najczęstszą przyczyną niedoczynności tarczycy jest choroba autoimmunologiczna Hashimoto, czyli inaczej przewlekłe limfocytarne zapalenie tarczycy. Na czym polega choroba Hashimoto? W jej wyniku, układ odpornościowy atakuje tarczycę i prowadzi do uszkodzenia gruczołu. Innymi przyczynami są zaburzenia w rozwoju tarczycy, niewłaściwe leczenie, usunięcie lub częściowe usunięcie tarczycy, nieprawidłowa reakcja na leki lub zabiegi radioterapeutyczne w okolicach tarczycy, a także czynniki środowiskowe. W skali światowej najczęstszą przyczyną niedoczynności tarczycy u ciężarnych jest niedobór jodu.

Warto zauważyć, że niedoczynność tarczycy to schorzenie, które można kontrolować za pomocą odpowiedniego leczenia farmakologicznego. Dlatego też, jeśli pojawią się jakiekolwiek podejrzenia dotyczące jej objawów, ważne jest skonsultowanie się z lekarzem, który może zlecić odpowiednie badania krwi w celu oceny poziomu hormonów tarczycy. Wczesna diagnoza i skuteczne leczenie są kluczowe dla zapobiegania powikłaniom i poprawy jakości życia pacjenta.

Niedoczynność tarczycy u kobiety w ciąży może prowadzić do szeregu powikłań. Jednym z najważniejszych jest ryzyko upośledzenia rozwoju płodu, zwłaszcza w pierwszym trymestrze, kiedy płód jest całkowicie zależny od dostarczanych przez matkę hormonów tarczycy. Niedobór tych hormonów może skutkować obniżeniem ilości tlenu i składników odżywczych docierających do płodu, co może prowadzić do opóźnień w rozwoju narządów, a nawet neurologicznych zaburzeń u dziecka.

Ponadto, niedoczynność tarczycy w ciąży może zwiększać ryzyko powikłań u matki, takich jak nadciśnienie tętnicze ciężarnych, cukrzyca ciążowa czy przedwczesne porody. Istnieje także ryzyko zwiększenia masy ciała matki w czasie ciąży, co może prowadzić do trudności w prowadzeniu ciąży oraz komplikacji podczas porodu.

Dlatego też, planując ciążę lub będąc w ciąży, szczególnie istotne jest monitorowanie stanu tarczycy i dostosowywanie leczenia pod nadzorem specjalisty. Regularne badania krwi w celu pomiaru poziomu hormonów pozwalają na dostosowanie terapii i minimalizowanie ryzyka powikłań zarówno dla matki, jak i dziecka. Warto podkreślić, że odpowiednie leczenie w ciąży może przynieść korzyści i pomóc w uniknięciu wielu potencjalnych problemów zdrowotnych.

Niedoczynność tarczycy u kobiety w ciąży może prowadzić do szeregu powikłań. Jednym z najważniejszych jest ryzyko upośledzenia rozwoju płodu, zwłaszcza w pierwszym trymestrze, kiedy płód jest całkowicie zależny od dostarczanych przez matkę hormonów tarczycy. Niedobór tych hormonów może skutkować obniżeniem ilości tlenu i składników odżywczych docierających do płodu, co może prowadzić do opóźnień w rozwoju narządów, a nawet neurologicznych zaburzeń u dziecka.

Ponadto, niedoczynność tarczycy w ciąży może zwiększać ryzyko powikłań u matki, takich jak nadciśnienie tętnicze ciężarnych, cukrzyca ciążowa czy przedwczesne porody. Istnieje także ryzyko zwiększenia masy ciała matki w czasie ciąży, co może prowadzić do trudności w prowadzeniu ciąży oraz komplikacji podczas porodu.

Dlatego też, planując ciążę lub będąc w ciąży, szczególnie istotne jest monitorowanie stanu tarczycy i dostosowywanie leczenia pod nadzorem specjalisty. Regularne badania krwi w celu pomiaru poziomu hormonów pozwalają na dostosowanie terapii i minimalizowanie ryzyka powikłań zarówno dla matki, jak i dziecka. Warto podkreślić, że odpowiednie leczenie w ciąży może przynieść korzyści i pomóc w uniknięciu wielu potencjalnych problemów zdrowotnych.

Podjęcie leczenia tarczycy zwiększa bezpieczeństwo u kobiety ciężarnej. Najważniejsze to być pod stałą opieką lekarza endokrynologa i pilnować prawidłowych stężeń hormonów.

Sytuacja nieco bardziej się komplikuje, jeśli kobieta nie zdaje się sprawy, że cierpi na niedoczynność tarczycy.

Dlatego bardzo ważne jest, aby jeszcze przed planowaną ciążą wykonać badania w kierunku chorób tarczycy i oznaczyć poziom TSH. Szczególnie jeśli kobieta zauważa u siebie któreś z objawów sugerujących chorobę. Zwykle takie badanie zleca ginekolog na pierwszej wizycie kontrolnej. Należy pamiętać, że normy TSH u kobiety ciężarnej różnią się od norm dla populacji ogólnej. Za prawidłowy poziom uważa się TSH nieprzekraczające 2,5 mIU/l.

Wrodzona niedoczynność tarczycy może wystąpić również u narodzonego dziecka, nawet jeśli matka nie miała problemów z tą podstępną chorobą. Nieleczona jest bardzo niebezpieczna (może powodować nie tylko m.in. niską masę urodzeniową, ale nawet prowadzić do zgonu noworodka), dlatego w Polsce obowiązkowo u każdego noworodka pobiera się krew z pięty w celu oznaczenia hormonu TSH. Dzięki temu można chorobę wcześniej wykryć, wdrożyć leczenie i zapewnić dziecku odpowiedni rozwój.

Przy zdiagnozowanej niedoczynności tarczycy należy zwrócić uwagę na swoją dietę. Osoby dotknięte schorzeniem są narażone na zwiększenie wagi, dlatego powinny zwracać szczególną uwagę na jadłospis. Należy spożywać owoce, warzywa, pieczywo pełnoziarniste, chude mięso, unikać tłuszczu pochodzenia zwierzęcego i węglowodanów. Ważne jest wypijanie ok. 2 litrów wody niegazowanej dziennie.

1. MARAKA, Spyridoula, et al. Subclinical hypothyroidism in pregnancy: a systematic review and meta-analysis. Thyroid, 2016, 26.4: 580-590
2. CASEY, Brian M., et al. Treatment of subclinical hypothyroidism or hypothyroxinemia in pregnancy. New England Journal of Medicine, 2017, 376.9: 815-825
3. MARAKA, Spyridoula, et al. Effects of levothyroxine therapy on pregnancy outcomes in women with subclinical hypothyroidism. Thyroid, 2016, 26.7: 980-986
4. DAVIS, Lowell E.; LEVENO, Kenneth J.; CUNNINGHAM, F. Gary. Hypothyroidism complicating pregnancy. Obstetrics and gynecology, 1988, 72.1: 108-112
5. PEETERS, Robin P. Subclinical hypothyroidism. New England Journal of Medicine, 2017, 376.26: 2556-2565
6. TURUNEN, Suvi, et al. Pregnancy and perinatal outcome among hypothyroid mothers: a population-based cohort study. Thyroid, 2019, 29.1: 135-141
7. CHIOVATO, Luca; MAGRI, Flavia; CARLÉ, Allan. Hypothyroidism in context: where we’ve been and where we’re going. Advances in therapy, 2019, 36: 47-58
8. MCANINCH, Elizabeth A.; BIANCO, Antonio C. The history and future of treatment of hypothyroidism. Annals of internal medicine, 2016, 164.1: 50-56
9. RUGGERI, Rosaria Maddalena, et al. Influence of dietary habits on oxidative stress markers in Hashimoto’s thyroiditis. Thyroid, 2021, 31.1: 96-105