Niska jakość uzyskanych komórek jajowych

Przyczyny obniżenia jakości komórek jajowych

Na stan komórek jajowych wpływa wiele czynników. Najbardziej destrukcyjny wpływ na jakość komórek jajowych mają procesy związane ze starzeniem się organizmu kobiety. Wraz z wiekiem obniża się tzw. rezerwa jajnikowa, co zmniejsza szanse na uzyskanie ciąży. Jednocześnie wraz z niższym poziomem AMH, obniża się również jakość komórek jajowych.

Co może wpłynąć na poprawę jakości komórek jajowych?

• terapia hormonalna
• dieta
• suplementacja

Dobra jakość komórek jajowych ma decydujący wpływ na uzyskanie zdrowych, dobrze rozwijających się zarodków.

Co wpływa na jakość komórek jajowych?

Ograniczenie liczby pęcherzyków pierwotnych ma miejsce już od ok. 25 roku życia, a wyraźny spadek zaczyna się po 35 roku życia. Na obniżoną jakość gamet mogą mieć wpływ m.in. niedobory substancji takich jak hormon wzrostu, DHEA, testosteron czy wadliwa funkcja proteasomów odpowiedzialnych za degradację niepotrzebnych cząstek w komórce. Konsekwencją takich deficytów mogą być problemy z zajściem w ciążę, niepowodzenie leczenia związane z brakiem zapłodnienia, problem z implantacją zarodka lub zahamowanie jego rozwoju.

Jak określa się jakość komórek jajowych?

Najlepszym sposobem na określenie jakości komórek jajowych jest ich specjalistyczna ocena w laboratorium in vitro po zabiegu pick up. Oczywiście najważniejszym jej wykładnikiem będzie możliwość uzyskania po zapłodnieniu jajeczek prawidłowo rozwijających się zarodków. Z medycznego punktu widzenia, zanim kobieta zostanie poddana stymulacji hormonalnej, nie można w sposób jednoznaczny ocenić wszystkich potencjalnych nieprawidłowości w gametach. Pewne przypuszczenia można wysnuć na podstawie wyników badań laboratoryjnych lub USG, jednak najwięcej informacji przynosi realizacja programu zapłodnienia pozaustrojowego.

Jak poprawić jakość komórek jajowych?

W przypadku stwierdzenia obniżonej jakości komórek, możliwe jest wprowadzenie szeregu zmian w postępowaniu i wdrożenie dodatkowych metod wspierających skuteczność in vitro. Jeśli przyczyną złej jakości gamet są niedobory hormonalne, możliwe jest zastosowanie suplementacji dostosowanej do indywidualnych potrzeb pacjentki na podstawie wyników laboratoryjnych.

Po suplementy i leki należy sięgać wyłącznie po konsultacji z lekarzem. W przeciwnym razie skutki przyjmowania takich preparatów mogą być odwrotne do zamierzonych.

Superstymulacja w procesie leczenia

Przy wielokrotnych niepowodzeniach programów in vitro związanych z brakiem zapłodnień lub niską jakością zarodków, można podjąć decyzję o przeprowadzeniu tzw. superstymulacji czy wielkokrotnej stymulacji w jednym procesie. Leczenie wdraża się, kiedy istnieje podejrzenie, że niepowodzenie mogło mieć związek ze słabą jakością komórek jajowych, które znajdują się w pęcherzykach gotowych do stymulacji.

Superstymulacja polega na wielokrotnym pobraniu komórek jajowych w jednym procesie leczenia. W pierwszej kolejności pobierane są komórki o zazwyczaj niższej jakości. W trakcie dalszej stymulacji rosną nowe pęcherzyki, które pojawiły się w pierwszym etapie i były już gotowe do zareagowania na leki (gonadotropiny). Kiedy świeżopowstałe pęcherzyki urosną wraz z dojrzałymi komórkami jajowymi wykonuje się kolejne pobranie. W rezultacie uzyskuje się większą liczbę komórek, a nowopowstałe pęcherzyki dają szansę na uzyskanie wysokiej jakości komórek jajowych i uzyskanie prawidłowych zarodków.

Procedura embriologiczna IVM-R i mezoterapia jajników

W uzasadnionych przypadkach można przeprowadzić procedurę IVM-R, czyli dojrzewanie komórek jajowych po pick-up’ie w laboratorium IVF, z zastosowaniem specjalnych podłoży poprawiających dojrzałość i tym samym jakość oocytu. Innym, stosowanym od kilku lat zabiegiem, który zwiększa szanse na uzyskanie prawidłowych komórek jajowych i tym samym na ciążę jest „odmładzanie”, czyli mezoterapia jajników.  

W zabiegu mezoterapii jajników stosuje się substancję przygotowaną z krwi pacjentki, zawierającą czynniki wzrostowe. Odpowiednio wzbogacony preparat podaje się bezpośrednio do jajników podczas ich wielokrotnej punkcji (nakłuwania).

Z obserwacji wynika, że zastosowanie mezoterapii jajników zwiększa średni wzrost rezerwy jajnikowej (mierzonej poziomem AMH) o ok. 30%, co przy skrajnie niskich wartościach jest dużym sukcesem. U pacjentek po zabiegach uzyskiwano także o ok. 1-2 pęcherzyki jajnikowe więcej. Statystycznie rokowania na uzyskanie ciąży w wyniku zapłodnienia in vitro w przypadku pacjentek, u których stosowano zabieg wzrastały z ok. 1% do ok. 20%.

W Klinikach INVICTA wprowadziliśmy również innowacyjną procedurę aktywacji tkanki jajnikowej in vivo (w organizmie pacjentki). Zabieg polega na stymulacji tkanki jajnika poprzez jej kontrolowane naruszenie z użyciem specjalnych narzędzi. Efekty, w postaci wzrostu  rezerwy jajnikowej i możliwości pobrania komórki jajowej, mogą być uzyskane już po kilku miesiącach od wykonania procedury.

W przypadku podejrzenia zmian genetycznych, odpowiedzialnych za obniżoną jakość zarodków, para powinna skonsultować się z lekarzem genetykiem. W toku wywiadu i na podstawie dostępnych danych, ustali on potencjalne ryzyko, zleci ew. badania i zaproponuje możliwe rozwiązania. Warto rozważyć diagnostykę preimplantacyjną. W Klinikach INVICTA umożliwiamy również wykonanie programu in vitro z komórkami jajowymi anonimowej dawczyni.