PGT-A/PGT – diagnostyka preimplantacyjna

PGT to metoda diagnostyczna przeznaczona dla par, które obawiają się ryzyka przeniesienia choroby genetycznej na potomstwo. Celem diagnostyki preimplantacyjnej jest wykrycie nieprawidłowych zarodków przed ich umieszczeniem w macicy.

PGT – na czym polega?

Diagnostyka preimplantacyjna – jest metodą pozwalającą na ocenę materiału genetycznego komórek jajowych przed ich zapłodnieniem lub zarodków przed transferem do macicy. Za pionierów idei PGT uważa się R.G. Edwards’a i R.L. Gardner’a, którzy w 1968 roku wykonali biopsję blastocysty królika w celu oceny płci. Zastosowanie w 1989 roku diagnostyki preimplantacyjnej z udziałem ludzkich komórek rozrodczych rozpoczęło etap rozwoju tej dziedziny w zakresie jej możliwości diagnostycznych. W 1990 r. Handyside opisał pierwszy przypadek ciąży po tym badaniu u pacjentów z chorobą genetyczną sprzężoną z chromosomem Y (adrenoleukodystrofii).

W wyniku badań z wykorzystaniem metody łańcuchowej reakcji polimerazy – PCR do macicy podano zarodki płci żeńskiej pozbawione ryzyka ujawnienia się tej choroby. W tym samym roku zespół pod kierownictwem Verlinsky przeprowadził z powodzeniem diagnostykę preimplantacyjną w kierunku innej jednostki chorobowej – mukowiscydozy. Równoczesny rozwój technik diagnostycznych pozwolił na rozszerzenie możliwości diagnostycznych. Dodatkowo zastosowanie fluorescencyjnej hybrydyzacji in situ – FISH (ang. Fluorescent In Situ Hybridization) pozwoliło na szybką analizę aneuploidii oraz aberracji chromosomowych w komórkach jajowych i zarodkach.

Wskazania do wykonania PGT

Wskazania do wykonania tego badania można podzielić na 2 grupy:

Grupa pierwsza, charakteryzująca się wysokim ryzykiem przeniesienia wad genetycznych na potomstwo:

• Jeden z partnerów jest nosicielem allelu recesywnego lub dominującego, bądź wzajemnej translokacji zrównoważonej.
• Pary, które kilkakrotnie musiały zdecydować się na terminację ciąży z powodu nieprawidłowych wyników badań prenatalnych.
• Nawracające samoistne poronienia bez określonej przyczyny.

Grupa druga, obciążona niskim ryzykiem przeniesienia wad genetycznych na potomstwo. W niej badanie wykonuje się w celu zwiększenia szans na powodzenie procedury IVF (ang. In Vitro Fertilisation).

• Zaawansowany wiek matki (>37 lat w przewidywanym terminie porodu), gdzie jako powód należy określić jako zwiększone ryzyko aneuplodii w zarodkach.
• Brak pozytywnego efektu leczenia w przebiegu procedur ART (Assisted Reproductive Technics).

Procedura ta jest alternatywą dla diagnostyki prenatalnej zalecanej dotychczasowo parom obciążonym genetycznie, chcącym urodzić zdrowe dziecko. To badanie pozwala zmniejszyć ryzyko konieczności podejmowania trudnych decyzji o ewentualnej terminacji ciąży w przypadku zdiagnozowania obciążeń genetycznych u rozwijającego się płodu.

Diagnostykę preimplantacyjną zaleca się w przypadku:

Wysokiego ryzyka przeniesienia chorób genetycznych na potomstwo tj.:

• W przypadku nosicieli translokacji zrównoważonych, potwierdzonych badaniem kariotypu z limfocytów krwi obwodowej.
• Kiedy jeden z partnerów jest nosicielem mutacji dominującej wywołującej chorobę genetyczną.
• Gdy partnerzy są nosicielami mutacji recesywnych wywołujących chorobę genetyczną.
• Jeśli miały miejsce nawracające poronienia o niezdiagnozowanej etiologii.
• U par, które kilkukrotnie musiały zdecydować się na terminację ciąży z powodu nieprawidłowych wyników badań prenatalnych.

Niższego ryzyka przeniesienia chorób genetycznych na potomstwo w celu zwiększenia szansy na powodzenie procedury IVF: 

• U par leczących się z powodu niepłodności, u których miały miejsce niepowodzenia leczenia metodą IVF-ET przy transferze dobrej jakości zarodków

• U pacjentek powyżej 37. roku życia w celu zmniejszenia odsetka aneuploidii występujących w komórkach jajowych, związanych z wiekiem pacjentki.

• Par, u których wymagane jest typowanie HLA w celu pozyskania komórek macierzystych z krwi pępowinowej dla rodzeństwa np. w celu przeszczepu komórek macierzystych choremu rodzeństwu.

PGT polega najpierw na pobraniu materiału genetycznego komórki jajowej lub zarodka, a potem na analizie genetycznej tego materiału.

Ryzyko związane z PGT

Istnieje możliwości uszkodzenia zarodka podczas pobierania komórek do diagnostyki. Ryzyko to wynosi poniżej 1% w przypadku pobierania ciałek kierunkowych. Uzyskany wynik diagnostyki preimplantacyjnej może być ponadto niejednoznaczny. Wynika to z tego, iż nie każda komórka pobrana do analizy posiada równowartościowy materiał genetyczny w porównaniu do pozostałych komórek.

Badanie w INVICTA

Klinika INVICTA w 2005 roku, jako pierwsza w Polsce wprowadziła Diagnostykę Preimplantacyjną do procedury in vitro. Dziś możemy się pochwalić najważniejszymi sukcesami w tym zakresie. Wieloma urodzonymi, zdrowymi dziećmi u par obciążonych wysokim ryzykiem wystąpienia chorób genetycznych. Również tych poważnych jak Mukowiscydoza, SMA, Zespół COX’a, Choroba Huntingtona i wielu innych). Jako jedyna Klinika w Polsce jesteśmy pełnoprawnym członkiem ESHRE PGT Consortiumi. Według danych tej międzynarodowej organizacji jesteśmy 6 ośrodkiem na świecie pod względem liczby wykonywanych diagnostyk. Ponad 1000 wykonanych diagnostyk PGT do końca 2011 roku). Jako jedyni w Polsce wykonujemy tzw. pełne PGT, badając zarówno zarodki, jak i komórki jajowe.

Wybór zarodków do transferu na podstawie ich płci wykonuje się w INVICTA jedynie ze wskazań medycznych. Zastosowanie diagnostyki przedimplantacyjnej wymaga zapoznania się z procedurą, specjalistycznych konsultacji lekarskich, w tym genetycznych i podpisania odpowiednich dokumentów.

Podsumowując, PGT to metoda badania genetycznego zarodków przed implantacją, która pozwala na wykrycie nieprawidłowości genetycznych i chromosomalnych, które mogą prowadzić do chorób genetycznych u potomstwa. Metoda ta jest jednym z najnowocześniejszych rozwiązań w dziedzinie medycyny rozrodczości i genetyki.

Różnice między PGT a PGT-A

Obie metody badawcze są wykonywane na blastocystach i służą do diagnostyki wad genetycznych. Jednak różnią się miedzy sobą pod wieloma względami. Oto niektóre z nich:

• Cel badania: PGT jest wykonywana w celu wykrycia mutacji genetycznych związanych z chorobami dziedzicznymi. Z kolei PGT-A służy do wykrywania aneuploidii.
• Zakres analizy: W PGT analizuje się pojedyncze geny lub sekwencje DNA, podczas gdy w PGT-A bada się liczba chromosomów.
• Wynik badania: Wynik PGT może wskazywać, czy embrion jest wolny od określonej mutacji genetycznej. Natomiast wynik PGT-A wskazuje, czy embrion ma prawidłową liczbę chromosomów.
• Zakres zastosowań: PGT ma zastosowanie głównie w diagnostyce chorób dziedzicznych. Natomiast PGT-A wykorzystuje się w celu zwiększenia szans na ciążę i minimalizacji ryzyka poronienia.

Zarówno PGT, jak i PGT-A są cennymi narzędziami w procesie zapłodnienia pozaustrojowego, pozwalającym na wykrycie wad genetycznych i minimalizację ryzyka poronienia. Ostatecznie wybór między tymi metodami zależy od konkretnego przypadku i potrzeb pacjenta.