Jak się z nami skontaktować?
Infoliniapn-pt.: 7:00 - 20:00
sb.: 7:00 - 15:00
Nasilające się bóle podbrzusza i okolicy krzyżowej podczas miesiączki, czy też bolesne stosunki płciowe, to popularne objawy endometriozy. Choroba ta wiąże się z rozrostem błony śluzowej macicy, czyli tzw. endometrium, poza miejscem jej typowego występowania. Czy endometrioza wpływa na płodność kobiety? Jakie są przyczyny i objawy choroby? Jakie metody leczenia stosujemy? Odpowiedzi na te i inne pytania znajdują się w niniejszym artykule.
Bóle menstruacyjne są powszechną przypadłością. Kiedy jednak doskwierają mocniej, niż kiedykolwiek przedtem, warto czym prędzej skonsultować się z lekarzem. Wprawdzie nie każda dolegliwość bólowa może jednoznacznie wskazywać na endometriozę, jednak wskazane jest, aby przeprowadzić pod jej kątem diagnostykę.
Należy pamiętać, że nieleczona endometrioza może nie tylko być przyczyną niepłodności, ale także znacząco wpływać na pogorszenie samopoczucia, co będzie negatywnie rzutowało na codzienne funkcjonowanie. Zacznijmy jednak od początku.
U każdej zdrowej kobiety, pod wpływem hormonów w cyklu miesiączkowym, błona śluzowa w jamie macicy narasta, a następnie złuszcza się i jest wydalana na zewnątrz. U kobiet chorujących na endometriozę, wszystkie jej ogniska podlegają takim samym zmianom hormonalnym.
Prowadzi to do powstawania zrostów i torbieli, które z czasem się powiększają, co może wywoływać dolegliwości bólowe. Endometrioza, czyli inaczej gruczolistość zewnętrzna, polega na nieprawidłowym umiejscowieniu elementów błony śluzowej macicy (endometrium) poza jej jamą. Obszary jej występowania to tak zwane ogniska endometriozy.
Ogniskami endometriozy nazywamy wszystkie miejsca, w których pojawiły się komórki błony śluzowej macicy. W zależności od stopnia zaawansowania endometriozy, ilość i rozmiary ognisk choroby będzie z biegiem czasu wzrastać. Co na ich temat mówią specjaliści?
– Najczęściej ogniska chorobowe są stwierdzane na powierzchni otrzewnej miednicy mniejszej. Endometrioza może występować w postaci torbieli endometrialnych w jajnikach, które można rozpoznać wykonując USG narządu rodnego. Lokalizacja może jednak obejmować także pochwę, odbytnicę, pęcherz moczowy czy – choć zdarza się to niezwykle rzadko – zupełnie odległe od miednicy narządy. Ogniska endometriozy wykrywa się bowiem nie tylko np. w jamie otrzewnej, ale również w… gałkach ocznych.
Począwszy od XIX wieku, praktycznie do dnia dzisiejszego wysnuwa się hipotezy dotyczące patogenezy, czyli mechanizmów powstawania endometriozy.
Pomimo wieloletnich badań, wszystkich przyczyn choroby w dalszym ciągu nie udało się określić i dokładnie poznać. Na przestrzeni lat pojawiło się wiele rozmaitych teorii na temat czynników, które mogą mieć wpływ na jej rozwój. Nie są one jednak wystarczająco jednoznaczne i wyczerpujące.
Do głównych teorii wyjaśniających jej przyczyny należą:
Wiemy również, że występowanie endometriozy może być uwarunkowane genetycznie – jeśli zatem posiadasz w rodzinie kobiety, u których zdiagnozowano tę chorobę, warto obserwować swój organizm. W przypadku podejrzanych symptomów należy wówczas pomyśleć o jak najszybszej diagnostyce endometriozy.
Na początku warto zaznaczyć, że nie wszystkie kobiety mają podobne objawy endometriozy, zmiany bowiem mogą dotyczyć różnych narządów. Zdarzają się przypadki, kiedy choroba przebiega bez jakichkolwiek dolegliwości, w nawet już bardzo, zaawansowanym stadium. Wykrywa się ją zazwyczaj przypadkiem, podczas np. zabiegu chirurgicznego przeprowadzonego z innego powodu.
Niektóre pacjentki z kolei zgłaszają się do lekarza z bardzo nasilonymi objawami, choć zmiany są tak naprawdę niewielkie.
Charakterystycznym objawem endometriozy są przede wszystkim intensywne bóle w okolicach miednicy, które nasilają się w ramach cyklu menstruacyjnego. Pozostałe, mniej typowe symptomy, to m.in:
Są to oczywiście symptomy, które mogą towarzyszyć bardzo wielu rozmaitym schorzeniom, co nieraz bywa przyczyną faktu, iż pacjentka zgłasza się do gabinetu lekarskiego bardzo późno. Może to skutkować wyższym stopniem zaawansowania w momencie rozpoznania schorzenia.
Intensywność dolegliwości bólowych, niezależnie od ich dokładnej lokalizacji w organizmie pacjentki, zależy od stopnia zaawansowania choroby. Na koniec warto wspomnieć o jeszcze jednym potencjalnym objawie endometriozy, jaki stanowią trudności z zajściem w ciążę.
“O endometriozie mogą też świadczyć problemy z poczęciem dziecka. Często zwracamy uwagę na to, jak choroba wpływa na płodność pacjentki. Z tego powodu kobiety w wieku rozrodczym, u których rozpoznano chorobę, powinny być objęte szczególną opieką. Lekarz, po przeprowadzeniu szczegółowych badań, jest w stanie potwierdzić diagnozę i zaproponować optymalne leczenie, ukierunkowane na ograniczenie dolegliwości i uzyskanie ciąży”.
Pierwszym krokiem do zdiagnozowania choroby jest zawsze wizyta u ginekologa, który przeprowadzi wnikliwy wywiad, wstępne badanie ginekologiczne oraz USG macicy.
Rozmowa z pacjentką ma na celu m.in. zweryfikowanie, czy w jej najbliższej rodzinie występowały już przypadki zdiagnozowanej endometriozy.
W trakcie pierwszych badań, ginekolog sprawdza ruchomość macicy, jej pozycję i wielkość, a także prawidłowość budowy pozostałych elementów układu rozrodczego.
Następnym krokiem jest przeprowadzenie badania USG macicy. W dalszej kolejności lekarz może zlecić wykonanie USG jamy brzusznej oraz innych badań kierunkowych (np. rezonans magnetyczny), które zwiększą szansę wykrycia ognisk endometriozy występujących w innych narządach.
Dodatkowym badaniem może być sprawdzenie poziomu markera CA-125. Jego stężenie przekracza normę nie tylko u osób z chorobą nowotworową, ale również w przypadku aktywnych ognisk endometriozy.
U pacjentek, które skarżą się na silne dolegliwości bólowe i codzienny dyskomfort, przeprowadza się badanie laparoskopowe. W jego trakcie pobiera się komórki endometrium do badania histopatologicznego. Pozwala to na uzyskanie wielu cennych informacji na temat zmian chorobowych, co znacznie przyspiesza leczenie endometriozy.
Dzięki diagnostyce możemy uzyskać informacje na temat stopnia zaawansowania choroby. Informacja ta pozwala na ocenę ilości i lokalizacji ognisk, co jest niezbędne w efektywnym leczeniu endometriozy. Aby te informacje uporządkować, Amerykańskie Towarzystwo Medycyny Rozrodu (ASRM) ustanowiło następującą klasyfikację choroby:
Oczywiście, im wcześniej zostanie zdiagnozowana endometrioza, tym lepiej – szczególnie, jeśli planujesz zajście w ciążę, co jest szczególnie istotne dla kobiet w wieku rozrodczym. Endometrioza wykryta we wczesnym stadium jest łatwiejsza do wyleczenia przy stosowaniu leków hormonalnych, co sprawia, że leczenie chirurgiczne nie będzie konieczne. Niższe jest również ryzyko nawrotu choroby.
Każde nasilenie dolegliwości powinno być sygnałem, iż należy jak najszybciej zgłosić się do lekarza.
Pacjentkom, u których została zdiagnozowana endometrioza, proponuje się dwie metody: leczenie hormonalne (farmakologiczne) bądź też zachowawcze leczenie chirurgiczne.
Na czym polegają obie metody? W przypadku metody farmakologicznej, skupiamy się przede wszystkim na leczeniu objawów endometriozy. Pacjentce podaje się doustne tabletki antykoncepcyjne, które wpływają na cykl miesiączkowy i w ten sposób nie tylko powodują zmniejszenie dolegliwości bólowych, ale również pomagają w zatrzymaniu rozrastania się ognisk endometriozy.
Leczenie farmakologiczne obejmuje także niesteroidowe leki przeciwzapalne, które doraźnie działają na silny ból.
Leczenie operacyjne endometriozy przeprowadza się metodą laparoskopową. Chirurg wycina ogniska choroby, guzy endometriotyczne bądź zrosty. Usunięte tkanki zostają natychmiast przekazane do badania histopatologicznego. Po zakończeniu leczenia chirurgicznego należy przestrzegać zaleceń lekarskich (m.in. unikanie wysiłku fizycznego).
Co jeszcze warto wiedzieć o leczeniu endometriozy? Zachowawcze leczenie chirurgiczne powinno być tak naprawdę wyborem ostatecznym.
Wybór metody leczenia endometriozy uzależnia się od wielu czynników, a przede wszystkim od planów prokreacyjnych pacjentki.
Celem terapii jest nie tylko wyeliminowanie objawów endometriozy, ale również rozwiązanie problemu niepłodności.
W pierwszym przypadku najczęściej stosuje się leczenie farmakologiczne lub operacyjne. W drugim, gdy pacjentka stara się o ciążę, konieczne może być zastosowanie technik wspomaganego rozrodu.
Przyczyny, objawy i leczenie endometriozy, a także wpływ choroby na zajście w ciążę – m.in. te zagadnienia poruszamy w naszym filmie. Dowiedz się więcej i sprawdź jaką skuteczność leczenia oferują Kliniki INVICTA.
U pacjentek chorujących na endometriozę rokowania dotyczące poczęcia dziecka są niższe niż w przypadku kobiet zdrowych, będących w tym samym wieku i posiadających taką samą rezerwę jajnikową.
Podwyższone ryzyko niepłodności nie oznacza jednak, że każda kobieta dotknięta chorobą może mieć kłopoty z zajściem w ciążę.
Jak poprawić płodność pacjentki? Najskuteczniejszą, zweryfikowaną w badaniach naukowych metodą leczenia niepłodności spowodowanej endometriozą jest zapłodnienie in vitro.
W Klinikach Leczenia Niepłodności INVICTA, pacjentki, u których zdiagnozowano endometriozę, stanowią aż 9-11 procent wszystkich kobiet zgłaszających się po pomoc. W przypadku niepłodności wywołanej chorobą rozważa się zazwyczaj zastosowanie metod wspomaganego rozrodu.
– Dotychczasowe badania naukowe nie potwierdzają korzyści z przeprowadzania u pacjentek z endometriozą zarówno inseminacji jak i leczenia operacyjnego. Metodą z wyboru, o udowodnionej skuteczności, jest zapłodnienie pozaustrojowe. Postępowanie należy w zindywidualizowany sposób uzupełnić o farmakoterapię, co zwiększy płodność kobiety. O ile nie współistnieją inne poważne zaburzenia płodności, rokowania są korzystne.
Na zakończenie warto wspomnieć o diecie. Czy istnieje bezpośredni wpływ stylu życia i sposobu odżywiania na powstawanie endometriozy? Nawyki żywieniowe są często związane z kondycją organizmu – m.in. układu odpornościowego, czy też gospodarki hormonalnej.
Składnikami wyjątkowo istotnymi, które powinny znaleźć się w codziennym jadłospisie pacjentki są m.in. wielonienasycone kwasy tłuszczowe, kwas foliowy, a także przeciwutleniacze.
Suplementację warto zastąpić odpowiednio skomponowanym jadłospisem, ponieważ składniki odżywcze pochodzące z różnych źródeł będą się cechowały lepszą bądź gorszą przyswajalnością.
Z tego powodu rekomenduje się wizytę u wykwalifikowanego specjalisty, który zaprojektuje jadłospis pod kątem endometriozy oraz podpowie, na co zwracać uwagę np. podczas zakupów spożywczych.
W Klinikach INVICTA znajdują się również poradnie dietetyczne z doświadczonymi specjalistami, którzy chętnie odpowiedzą na Twoje pytania i pomogą wprowadzić pozytywne zmiany w dotychczasowym stylu życia.
Choroba ginekologiczna pojawiająca się u kobiet w wieku rozrodczym. Polega na tym, że komórki endometrium występują poza jamą macicy (np. w obrębie jamy brzusznej, jamy otrzewnej, w pęcherzu moczowym, a nawet w narządach znacznie bardziej odległych od układu rozrodczego. Podczas menstruacji, wszystkie ogniska endometriozy zaczynają reagować na hormony tak, jak endometrium wyściełające jamę macicy – złuszczają się. Najczęstsze objawy endometriozy stanowią dolegliwości bólowe w miejscach występowania ognisk chorobowych, zaś ból nasila się w trakcie menstruacji.
Endometrioza, jak każda choroba, która nie jest leczona, z czasem zacznie postępować. Co za tym idzie – dolegliwości z nią związane będą się nasilały, zatem pacjentki cierpiące na endometriozę odczują stopniowe pogarszanie się jakości codziennego funkcjonowania. Leczenie tej choroby w zaawansowanym stadium polega na usunięciu ognisk endometriozy. Radykalne leczenie chirurgiczne stosowane w takich przypadkach może jednak skutkować problemami z zajściem w ciążę.
W zależności od lokalizacji ognisk choroby, pierwszymi objawami endometriozy mogą być np.: ból w obrębie miednicy, zaburzenia menstruacji, bolesne oddawanie moczu, zaburzenia motoryki jelit, ból w jamie otrzewnej. Z biegiem czasu, w miarę rozwoju choroby, może nastąpić nasilenie objawów. Ponieważ są one najczęściej bardzo intensywne, leczenie farmakologiczne endometriozy polega przede wszystkim na zmniejszeniu dolegliwości bólowych.
Mimo iż choroba ta daje o sobie znać najczęściej dopiero u kobiet w wieku rozrodczym, badania wykazują, iż endometrioza jest dziedziczna. W związku z tym, jej objawy mogą nieraz pojawiać się również u znacznie młodszych pacjentek. Warto pamiętać o tym, by regularnie się badać (a przy podejrzeniu endometriozy wykonać odpowiednie badania obrazowe) szczególnie jeśli chorobą tą dotknięte są kobiety z najbliższej rodziny. Występowanie endometriozy u blisko spokrewnionych kobiet sprawia, że ryzyko zachorowania jest większe.
Metodę leczenia dobiera się przede wszystkim do stopnia zaawansowania endometriozy oraz umiejscowienia ognisk choroby. W lżejszych przypadkach wystarczająca jest farmakoterapia, natomiast przy bardziej zaawansowanych – leczenie chirurgiczne. Drugiej z metod nie stosujemy jednak, gdy priorytetem pacjentki jest zajście w ciążę.
Dolegliwości bólowe pojawiające się w przebiegu endometriozy mają negatywny wpływ na samopoczucie pacjentek. W zależności od stopnia zaawansowania oraz nasilenia objawów, a także lokalizacji ognisk endometriozy, kobieta może rozmaicie odczuwać obecność choroby w swoim życiu. Czasem jest to pojedyncza dolegliwość, czasami jednak są one skumulowane. Doraźną pomocą mogą być np. kompresy i leki przeciwbólowe, które przyniosą ulgę w oczekiwaniu na wizytę u lekarza. Należy jednak jak najszybciej skonsultować się ze specjalistą i podjąć leczenie, które przyniesie długotrwałą poprawę samopoczucia.
Endometrioza jest chorobą, o nad którą badania wciąż trwają. Aby być na bieżąco, najlepiej porozmawiać z lekarzem. W Klinikach INVICTA dysponujemy wykwalifikowaną kadrą specjalistów, którzy kompleksowo odpowiedzą na wszelkie Twoje pytania, pomogą w diagnostyce endometriozy, a także zaproponują odpowiednie leczenie. Zachęcamy do skontaktowania się z nami już dziś.
Konsultacja Medyczna
Specjalista ginekologii i położnictwa
Klinika w Gdyni
Przeczytaj także
Cykl menstruacyjny bez owulacji oznacza brak uwolnienia komórki jajowej. W związku z tym nie może dojść do...
Niedoczynność tarczycy może skutecznie utrudnić zajście w ciążę. Czasami, choć w obecnej dobie powszechnego...
Hormon folikulotropowy wytwarzany jest w przednim płacie przysadki mózgowej. Stanowi niezbędny element prawidłowego...
Najpierw wykształcenie, dobra praca i stabilna sytuacja materialna, a dopiero później macierzyństwo. Coraz więcej...
Kontakt